Al sinds de mens bestaat wordt er verzameld. Verzamelen is iets wat voor mensen eigen is en eigenlijk is alles te verzamelen. Van postzegels, sigarenbandjes, vingerhoedjes tot theepotten. Ook de van oorsprong speelgoedrobots zijn tegenwoordig een geliefd verzamelobject. En dan hebben we het niet over de huidig moderne robots vol met techniek, maar over oude robots, oftewel vintage robots. Het verzamelen van vintage robots is geen goedkope hobby meer. Voor originele exemplaren wordt tegenwoordig veel geld betaald. Hele zeldzame exemplaren zijn zelfs objecten die in museums worden geplaatst.
De geschiedenis van de speelgoedrobot
De populariteit van speelgoedrobots is nauw verweven met de technologische ontwikkelingen in de maatschappij, de dreiging van de koude oorlog en films en stripverhalen waarin robots in voorkwamen. Het woord robot werd in het begin van de 20e eeuw voor het eerst genoemd in het toneelstuk R.U.R. van de Tsjechische schrijver Karel Capek. Het verhaal ging over machines die menselijke eigenschappen kregen en probeerden de mensheid te vernietigen. In 1942 publiceerde Isaac Asimov een reeks Amerikaans tijdschriftverhalen over een robot met vaderlijke gevoelens die alles deed om een kind te beschermen. Het was Japan waar de eerste echte robots van blik werden geproduceerd in 1938. Deze robot kreeg de naam Lilliput en bestond uit een vierkant geel blik dat liep en zijn armen kon bewegen. Lilliput wordt beschouwd als de allereerste vintage robot. Vanaf de jaren 50 werden vintage robots zeer populair en waren vooral de Verenigde Staten en Japan de landen waar de meeste oude robots geproduceerd werden en die tegenwoordig als verzamelwaardig worden gezien.
Japanse robots
Japan mag gezien worden als voorloper en marktleider op het gebied van speelgoedrobots. Nadat zij de allereerste robot hadden uitgebracht, verscheen al snel een twee exemplaar de ‘Atomic Robot Man’. De print op de doos maakte duidelijk waar de robot vandaan kwam: de robot liep door de atoombommen verwoeste steden Hiroshima en Nagasaki met op de achtergrond een grote paddenstoelenwolk. Toch zijn de Japanse robots niet gemaakt om als slechte mensen hatende robots te dienen. Zij werden juist gezien als helpers voor mensen. Dit was een tegenstelling tot de Amerikaanse robots die veelal te maken hadden met de wapenwedloop tijdens de koude oorlog. Horikawa was een producent die zeer groot is geworden met robots van blik. Tot ver in de jaren 60 kwamen er vele verschillende robots van uiteenlopende Japanse merken op de markt, zoals Nomura, Yonezawa en Yoshiya. Veel van deze robots leken op elkaar en bestonden uit vierkante mannetjes waarvan de armen en benen konden bewegen. In de jaren zestig bestond 60% van al het geëxporteerde Japanse speelgoed uit speelgoed van blik en robots van blik. Vrijwel al deze vintage robots zijn vandaag zeer veel gevraagd door verzamelaars en worden er hoge prijzen voor betaald.
Robert Robot
Het Amerikaanse bedrijf Ideal Toy Corporation bracht in 1954 Robert robot uit. Dit was een robot die werd aangedreven door een met draden verbonden afstandsbediening. Robert robot werd een legende en er verschenen zelfs verschillende televisieavonturen over hem. Robert robot is één van de meest bekende vintage robot die zeer geliefd is bij verzamelaars. Een echte verzamelaar heeft Robert robot zeker in zijn verzameling. Al is er niet altijd gemakkelijk aan te komen, want er zijn er ‘maar’ een half miljoen van verkocht. In 1956 verscheen Robby de robot, de opvolger van Robert, met nog meer natuurlijk lijkende functies.
Waar kan de verzamelaar terecht voor vintage robots?
Verzamelaars van deze oude robots vinden elkaar vooral terug op internet. Er zijn op internet vele verzamelwebsites en forums te vinden over de verschillende soorten robots. Ook op diverse tweedehands websites worden deze robots aangeboden. Wel moet je via internet altijd oppassen. Er zijn van de oude robots in de loop der jaren ook vernieuwde versies uitgebracht, dus je moet altijd goed uitkijken met zaken doen via internet. Ook worden er regelmatig verzamelbeurzen gehouden waar verzamelaar elkaar treffen en waar robots verhandeld worden. In speciale winkels met blikken speelgoed zie je vintage robots ook regelmatig opduiken.